Polskie 100 lat: Polska Gierka. Zmarnowana dekada
W skrócie
Edward Gierek przejął władzę w grudniu 1970 r. By opanować społeczne napięcia, wycofał podwyżki cen i łagodził relacje z Kościołem. Protesty doprowadziły do powstania Komitetu Obrony Robotników.
Oglądaj w telewizji
Opis
Na początku XX wieku minęło ponad 100 lat od czasu, gdy Polska utraciła Niepodległość. Kilkakrotnie podejmowano walkę zbrojną, by doprowadzić do odrodzenia Rzeczpospolitej. W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku zaczęły kształtować się nowoczesne ruchy ideowe, które stały się fundamentem polskiego życia politycznego: ruch socjalistyczny, narodowy, ludowy oraz chrześcijańsko-demokratyczny. Działacze wywodzili się z młodej inteligencji i nie zgadzali się na bierność wobec zaborców. W kierownictwie Polskiej Partii Socjalistycznej na czoło wysunął się Józef Piłsudski. Przywódcą tajnej Ligi Narodowej został Roman Dmowski. W działaniach wielu Polaków dominowała idea pracy organicznej, której celem był rozwój gospodarczy i likwidacja zacofania cywilizacyjnego. Jej zwolennicy byli zdecydowani trwać przy polskości, ale rezygnowali z walki o suwerenność.
W tym odcinku
Edward Gierek objął władzę w grudniu 1970 roku, stając przed wyzwaniem opanowania społecznych nastrojów i strajków, które nasiliły się na początku 1971 roku. Jego działania obejmowały wycofanie podwyżek cen, łagodzenie napięć z Kościołem, krótkotrwałą liberalizację w polityce kulturalnej oraz ułatwienia w wyjazdach zagranicznych. Pomocne okazało się także zadłużenie zagraniczne, które poprawiło sytuację gospodarczą. W 1975 roku rozpoczął się kryzys gospodarczy, eskalując w 1976 roku próbą podwyżki cen, co wywołało kolejne protesty społeczne. Dążenie do nowelizacji konstytucji, które miało formalnie usankcjonować przewodnią rolę partii i sojusz ze Związkiem Sowieckim, spotkało się z oporem rodzącej się opozycji. Efektem represji po protestach w 1976 roku było powstanie Komitetu Obrony Robotników, do którego dołączyły inne opozycyjne organizacje, organizujące nielegalne wydawnictwa i manifestacje. Nadzieję w narodzie wzniecił wybór kardynała Karola Wojtyły na papieża Jana Pawła II, który odwiedził Polskę w czerwcu 1979 roku, wzywając do duchowej odnowy i zmian.
