W skrócie

Po napaści Niemiec na ZSRR Sowieci podpisali pakt z władzami Rzeczpospolitej. Zaczęto tworzyć polską armię. Potem na jaw wyszła zbrodnia katyńska.

Oglądaj w telewizji

Opis

Na początku XX wieku minęło ponad 100 lat od czasu, gdy Polska utraciła Niepodległość. Kilkakrotnie podejmowano walkę zbrojną, by doprowadzić do odrodzenia Rzeczpospolitej. W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku zaczęły kształtować się nowoczesne ruchy ideowe, które stały się fundamentem polskiego życia politycznego: ruch socjalistyczny, narodowy, ludowy oraz chrześcijańsko-demokratyczny. Działacze wywodzili się z młodej inteligencji i nie zgadzali się na bierność wobec zaborców. W kierownictwie Polskiej Partii Socjalistycznej na czoło wysunął się Józef Piłsudski. Przywódcą tajnej Ligi Narodowej został Roman Dmowski. W działaniach wielu Polaków dominowała idea pracy organicznej, której celem był rozwój gospodarczy i likwidacja zacofania cywilizacyjnego. Jej zwolennicy byli zdecydowani trwać przy polskości, ale rezygnowali z walki o suwerenność.

Po agresji radzieckiej na Polskę 17 września 1939 roku nie istniały żadne kanały łączności między przedstawicielami rządu Rzeczpospolitej w Londynie a Moskwą. Stosunki dyplomatyczne nawiązane zostały dopiero po zdradzie Niemców i ich ataku na dotychczasowych sojuszników. Doszło wtedy do podpisania układu między Polską a Sowietami. Tworzenie armii polskiej w ZSRR napotkało jednak na mnóstwo przeszkód i zakończyło się wycofaniem jej do Iranu. Gdy w kwietniu 1943 roku Niemcy odkryli w Katyniu masowe groby polskich oficerów rząd w Moskwie przypisał tą zbrodnię hitlerowcom. Wniosek rządu Rzeczpospolitej do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża w Genewie o zbadanie sprawy spowodował zerwanie przez Stalina stosunków z polskimi władzami.

Zobacz także